Burger wil álle Wijkenaren aan het werk
SP-wethouder Jan Burger uit Wijk bij Duurstede kent de aantallen inmiddels uit zijn hoofd: zijn stad herbergt 80 mensen die vallen onder de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en er wonen 180 jonggehandicapten met een Wajong-uitkering. Bovendien telt Wijk bij Duurstede nog circa 140 andere inwoners met ‘een grote afstand tot arbeidsmarkt’, bijvoorbeeld omdat ze kampen met grote psychische problemen; zij moeten rondkomen van een bijstandsuitkering.

Natuurlijk kent Burger ze niet allemaal persoonlijk, de mensen met een verstandelijke of geestelijke beperking of de Wijkenaren die om andere redenen geen reguliere baan hebben, maar de wethouder voelt zich er wél enorm verantwoordelijk voor. Burger: ,,Als je me vraagt waar ik de komende jaren keihard voor ga knokken, is het voor deze groep mensen.''
Jan Burger heeft een droom: al die 400 mensen weer aan het werk zien te krijgen. En dan het liefst in Wijk bij Duurstede zelf, in plaats van bijvoorbeeld op de sociale werkvoorziening in Zeist. ,,Wist je dat er nog steeds elke ochtend een bus gaat van Wijk bij Duurstede naar de sociale werkvoorziening in Zeist? Dat vind ik eigenlijk niet kunnen. Of laat ik het anders zeggen: ik zou gewoon heel graag willen dat deze mensen híer, dus in hun eigen woonomgeving, aan de bak kunnen. Noem me maar een rasoptimist, maar ik geloof écht dat het kan. Ik heb absoluut niet de illusie dat het merendeel van deze groep mensen ooit een reguliere baan kan krijgen, wat je dan ook onder een normale baan verstaat, maar dat is ook helemaal niet mijn intentie. Of ze nu in de groenvoorziening werken, achter de kassa staan of computers repareren, iedereen is gelijk, ze horen er gewoon bij. Dáár gaat het mij om.''

Een wethouder die zorg en welzijn in zijn portefeuille heeft, weet als geen ander dat de forse bezuinigingsplannen uit Den Haag ook zijn gemeente keihard raken: het kabinet Rutte wil 2,5 miljard euro snijden in de regelingen waar circa 400 Wijkenaren gebruik van maken. Burger: ,,Dat is een vreselijk groot bedrag, ik ben er absoluut niet blij mee, maar ook onze gemeente ontkomt er niet aan. Het stemt me somber.'' Volgens de plannen moet het aantal WSW’ers met dertig procent omlaag. Alle Wajongers moeten herkeurd worden, met als gevolg dat een aantal van hen er in inkomen op achteruit gaat. De bijstandsuitkeringen gaan omlaag, de budgetten voor dagbesteding worden fors minder. Burger: ,,Het laatste wat ik wil is deze mensen laten vallen, integendeel. De maatschappij verhardt. Er zijn zoveel mensen die vooral bezig zijn met veel geld verdienen, die zich alleen maar richten op hun eigen carrière. Laatst was er een informatiebijeenkomst in een wijk waar een voorziening komt voor mensen met schizofrenie. Dan zijn er dus bewoners die zeggen dat ze bang zijn voor deze groep. Bewoners die bovendien zeggen: “Het is mijn probleem niet.” Nou, het is ons aller probleem. Waar het mij om gaat: steeds meer groepen dreigen er buiten te vallen. Als je vraagt wat mijn drijfveren zijn om de politiek in te gaan: ik verzet me tegen de rechtse maakbaarheid van de samenleving. Dat leidt namelijk tot een maatschappij van ieder voor zich, met steeds grotere verschillen tussen kansrijken en kansarmen.''

Feit is dat er de komende jaren veel gaat veranderen op het gebied van zorg en welzijn. Verschillende regelingen worden samengevoegd, de gemeente krijgt een belangrijker rol. Burger zegt dat hij de afgelopen maanden met veel mensen heeft gesproken over de toekomst van de sociale zekerheid en de zorg. De wethouder sprak met collega-politici, hij bezocht verschillende instanties en instellingen, hij kwam bij de mensen thuis. Langzaam groeide het idee voor een prachtplan, zegt Burger: het opzetten van een Wijkse Werkvoorziening. ,,Heel simpel: als we al die 400 mensen in Wijk bij Duurstede aan het werk willen krijgen, moeten we een soort tweede arbeidsmarkt creëren. De gemeente, de sociale werkvoorziening BIGA, instellingen als Abrona, Bartimeus, Reinaerde en Kwintes, maar ook reguliere bedrijven moeten de krachten bundelen en sámen banen scheppen. Minder bureaucratie, meer samenwerking en elkaar durven aanspreken, in het belang van de doelgroep. Het gaat lukken, echt waar. We hebben het voordeel van de Wijkse schaal: de gemeente is met iets meer dan 23 duizend inwoners overzichtelijk. Veel mensen kennen elkaar: zo krijg je sneller dingen voor elkaar.''

Als voorbeeld van hoe hij het graag ziet, noemt hij de buurtsuper in Langbroek, onderdeel van de gemeente Wijk bij Duurstede. ,,De eigenaar van de super gaf aan dat het moeilijke tijden waren, sluiting van de dorpswinkel dreigde. Het plan is nu om een aantal Langbroekers met een verstandelijke beperking in die winkel te laten werken, in samenwerking met Reinaerde. De een vult vakken, de ander snijdt het vlees. Zoiets. Winst voor iedereen: voor de eigenaar van de super, voor de inwoners van Langbroek, voor de mensen met een handicap die een mooie baan hebben in hun eigen dorp.''

Volgens de wethouder moet er nog een hoop werk verzet worden om zijn dromen te verwezenlijken, maar één compliment kan hij alvast in zijn zak steken: het Wijkse Signaleringsnetwerk, in 2008 van start gegaan, won in 2009 de Oh-Wat-Mooi-Prijs. Die prijs is bedoeld voor de gemeente die het beste werk maakt van vernieuwing, verbetering en verdieping van het Wmo-beleid. Het Signaleringsnetwerk richt zich op het opsporen van verborgen problemen, zoals vereenzaming, verwaarlozing, drankproblemen, mishandeling of dakloosheid. Wijk bij Duurstede heeft de beschikbare middelen voor bestrijding van eenzaamheid en de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg op één hoop gegooid en is vervolgens het project Signaleringsnetwerk gestart. Signalen uit de buurt, van familieleden of de woningstichting zijn daarbij van grote waarde, aldus Burger. ,,Het Signaleringsnetwerk werkt zo goed, omdat er intensief wordt samengewerkt tussen de betrokken partijen: van wijkagent tot vrijwilligersorganisaties, van maatschappelijk werk tot de GGD en de gemeente. Elk signaal komt bij de co-
ordinator van het Signaleringsnetwerk binnen. Zij gaat er vervolgens mee aan de slag, samen met bestaande hulpverleners. Ik ben vooral trots op al die mensen die het Signaleringsnetwerk tot een succes hebben gemaakt. Wijk bij Duurstede is op de goede weg, maar we zijn er nog lang niet: er is nog veel werk aan de winkel op het gebied van zorg en welzijn.''

(Allee, 2010)